Türkiye
| Başkent | Ankara |
| Resmi Dil | Türkçe |
| Bölge | Avrupa/Orta Asya |
| Deniz Bölgesi | Akdeniz ve Karadeniz |
| Balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği sektörlerinde yer alan GFCM referanslı kuruluşlar | - Tarım ve Ormancılık Bakanlığı balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği yönetiminden sorumlu ana kuruluştur ve görevlerini Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü ve diğer ilgili genel ve il müdürlükleri aracılığıyla yürütür.
- Türkiye İstatistik Kurumu, Tarım ve Ormancılık Bakanlığı ile işbirliği halinde çalışır ve balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği hakkında verileri toplar ve gözlemler. |
| Faaliyette olan balıkçı gemisi sayısı | - 15.352 balıkçı gemisi denizlerde 2.740 balıkçı gemisi ise iç sularda faaliyet göstermektedir.
- Denizlerde faaliyette bulunan balıkçı gemilerinin %89.8’ini ve iç sularda faaliyet gösterenlerin ise %97.6’sını, 12 metre ve altındaki balıkçı gemileri oluşturmaktadır (2018). |
| İstihdam yüzdesi/sayısı | - Tarım, ormancılık ve balıkçılık sektöründe toplam çalışan sayısı 155.619’dur ve bu çalışanların sadece %6’sı (9.062 çalışan) balıkçılık sektöründe istihdam etmektedir (2017). Buna ek olarak, tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörlerinde kayıtlı olan işletmelerin %5’i balıkçılık ile ilgilenmekte ve bu işletmelerin %85’i 1 ila 9 çalışanı olan küçük ölçekli işletmelerdir.
- Su ürünleri yetiştiriciliği sektöründe, iç sularda 1.881 ve denizde 427 adet bulunan su ürünleri yetiştiriciliği tesislerinde toplamda 10.500 çalışan istihdam edilmektedir. |
| Ortalama karaya çıkarılma miktarı/ton | - Deniz balıklarının yıllık karaya çıkarılma miktarı 374.597 ton olup diğer deniz ürünlerinin karaya çıkarılma miktarı ise 56.846 tondur (2019). |
| Avcılık yoluyla üretim yüzdesi | - Avcılık yoluyla üretim miktarı deniz balıkçılığında 431.572 ton ve iç sularda 31.956 tondur. Deniz ve iç sularda yapılan toplam su ürünleri yetiştiriciliği üretim miktarı ise 373.356 tondur ve toplam üretimin %44.6’sı su ürünleri yetiştiriciliğinden oluşur.
- Deniz ve iç sularda toplam balık çiftliği sayısı 2.127’dir. Çiftliklerin 1.332’si 50 tondan az kapasiteye sahiptir (2019). |
| Balık ürünlerinin ticareti (ithalat ve ihracat) değerleri | - Balık ürünleri ithalat değeri: 200.226 ton/ 935.5 milyon Euro
- Balık ürünleri ihracat değeri: 90.864 ton/ 173 milyon Euro (2019). |
| 5 önemli balık türü: | - Balıkçılıkta; hamsi, sardalya, istavrit, palamut ve lüfer
- Su ürünleri yetiştiriciliğinde ise: Levrek, çipura, alabalık, inci kefali ve gümüş sazan |
ÜLKE HAKKINDA BİLGİLER
Tarihi Altyapı
Türkiye'deki iç sular ve deniz balıkçılığının büyük potansiyeli nedeniyle, balıkçılık alanında geliştirme programları Cumhuriyet döneminden itibaren yürütülmektedir. Taze balık ihracatı ilk olarak 1925 yılında başladı. Marmara Balıkçılık Okulu, 1928 yılında Marmara Adasında Eğitim Bakanlığı tarafından kurulmuş ve ülkede öncü bir mesleki eğitim kurumu haline gelmiştir. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, 1936'da yapılan Genel Kurul'da yaptığı konuşmada balıkçılık endüstrisinin ve balık ürünlerinin ticaretinin önemine vurgu yapmıştır. Balıkçılık, 1940'larda sanayileşmeye önem verilerek her zaman Türkiye'nin kalkınma gündeminde olmuştur. Daha sonrasında, 1950'lerde balık kaynaklarının çeşitliliği ve balıkçılara finansal destek, 1960'lı yıllarda ekonomik ve kaliteli balık ve su kaynakları üretimi, sağlıklı beslenme ve istihdam, ve 1970'lerde ise balıkçılık kotalarında artış ve balıkçılık endüstrisinde sübvansiyonlar ve vergi indirimleri artışına vurgu yapılmıştır. Et ve Balık Kurumu, 1952 yılında balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği sektöründeki organizasyonu güçlendirmek amacıyla kurulmuştur. Kültür balıkçılığı 1985 yılından bu yana hızla gelişme gösteren umut verici bir sektördür. Üretilen balık türleri arasında alabalık, çipura, levrek, kabuklular ve yumuşakçalar bulunmaktadır. 2002 yılında yıllık üretimin yüzde 83'ü deniz balıkçılığından, yüzde 10'u ise balık yetiştiriciliğinden elde edilmiştir. Öte yandan, 2014 yılında balık yetiştiriciliğindeki yüksek artış nedeniyle deniz balıkçılığı yoluyla üretim yüzde 49'a gerilemiştir. Türkiye, stratejik konumu ve pazarların büyüme potansiyeli nedeniyle küresel su ürünleri yetiştiriciliği pazarında önemli bir role sahiptir.
İlgili bölgesel balıkçılık yönetim organizasyonlarına üyelik dahil olmak üzere, taraf olunan uluslararası antlaşmalar
Türkiye, Birleşmiş Milletlere ve gündemindeki tüm önemli konulara büyük önem vermektedir. Türkiye, deniz çevresinin ve canlı deniz kaynaklarının korunmasına yönelik BM Sözleşmelerinin neredeyse tamamını onaylamış ve çok sayıda uluslararası organizasyonun üyesi olmuştur.
Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) üyesi olarak, Türkiye Genel Akdeniz Balıkçılık Komisyonu’nun (GFCM) kuruluşu hakkındaki Anlaşmayı imzalamış ve 6 Nisan 1954 tarihinde GFCM’ye üye ülkeler arasında yer almıştır. 4 Temmuz 2003 tarihinde Türkiye, Uluslararası Atlantik Ton Balıklarını Koruma Komisyonu'na (ICCAT) üye olarak kabul edildi.
| Gıda ve Tarım Örgütü bünyesindeki Genel Akdeniz Balıkçılık Komisyonu (GFCM) | 06 Nisan 1954 |
| Uluslararası Atlantik Orkinosunu Koruma Komisyonu (ICCAT) | 04 Temmuz 2003 |
Ulusal deniz alanlarının sınırları
Türkiye, üç tarafı denizlerle kaplı ve birçok ekonomik aktiviteyi destekleyen 8.333 km'lik zengin ve çeşitli deniz kıyı şeridine sahip bir ülkedir. Deniz balıkçılığı, ülkeyi çevreleyen tüm denizlerden yakalanan toplam avlanma miktarının büyük bölümünü oluşturmaktadır. Türkiye karasularının genişliği, 20 Mayıs 1982 tarihli ve 2674 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Karasuları Kanunu'nun 1. maddesi uyarınca altı deniz milidir. Türkiye'nin karasuları Ege'de altı deniz miline, Karadeniz ve Akdeniz'de on iki deniz miline kadar uzanır. Türkiye, BM Deniz Hukuku Sözleşmesine taraf değildir. Bu nedenle karasuları, 2674 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Karasuları Kanunu'nun 3. maddesinde belirtildiği gibi, kıyıdaş ülkelerle yapılan ikili veya çok taraflı anlaşmalar yoluyla sınırlandırılacaktır.
- Karadeniz'deki karasal deniz, kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölge, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Hükümeti ile Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti arasında, 17 Nisan 1973'te Karadeniz'de Sovyet ve Türk Karasuları arasında Deniz Sınırının Kurulmasına ilişkin Protokol aracılığıyla belirlenmiştir;
- Buna ek olarak, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Hükümeti arasında, 23 Haziran 1978'de Türkiye Cumhuriyeti ile Karadeniz'deki Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği arasındaki kıta sahanlığının sınırlandırılmasına ilişkin Anlaşma;
- Türkiye Cumhuriyeti ve Bulgaristan Cumhuriyeti arasında Mutludere / Rezovska nehrinin ağız bölgesindeki sınırın belirlenmesi ve 4 Aralık 1997 tarihinde Karadeniz'de iki ülke arasındaki deniz alanlarının sınırlandırılması konulu Anlaşma;
- Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Gürcistan Hükümeti arasında 14 Temmuz 1997 tarihli Karadeniz'de iki ülke arasındaki Deniz Alanı Sınırlarının Onaylanması Hakkında Protokol bulunmaktadır.
Ege Denizi ve Akdeniz için deniz alanlarının sınırlandırılması hakkında karşılıklı mutabakat sağlanan herhangi bir sözleşme bulunmamaktadır.
BALIKÇILIK
Küçük ölçekli balıkçılık
Türkiye'de küçük ölçekli balıkçılığa ilişkin aşağıda açıklanan birkaç aktif mevzuat bulunmaktadır:
2019 yılında imzalanan tarımsal desteklere ilişkin 1691 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, çevre dostu tarımsal üretimin yaygınlaştırılması, verimlilik ve kalitenin artırılması, araştırma ve geliştirme projelerinin desteklenmesi, politikaların uygulanmasında etkinliğin sağlanması, sektörün sorunlarına çözüm bulunması, öncelik, sürdürülebilirliği ve üretkenliği sağlamak ve güncellenmiş tarımsal bilgileri korumak. için kurallar koymaktadır. Bu Kararname, sisteme kayıtlı çiftçilere tarım sübvansiyonları sağlar. Bu sübvansiyonların uygulanacağı tarım konuları: bitkisel üretim, toprak analizi, organik tarım, arıcılık, aile çiftçiliği, fındık üretimi, tarım havzalarında üretim, hayvan yemi üretimi, sığır yetiştiriciliği, hastalıksız kuluçkahane, hayvan üremesi, yerinde koruma, su ürünleri yetiştiriciliği, iç sularda balıkçılık, zeytin yetiştirme alanlarının rehabilitasyonu ve ulusal sertifikalı tohum ve fidan kullanımı, standartlaştırılmış tohumlar, iyi tarım uygulamaları, organik ve organik-mineral gübreler, damla sulama, biyolojik mücadele ajanları ve aşılamadır. Bu Kararname hükümlerini Tarım ve Orman Bakanlığı yönetir.
Tarım ve Orman Bakanlığı'nın resmi internet sitesinde yer alan verilere göre deniz ve iç su balıkçılığı yapan balıkçı filosunun yüzde 87'si 10 metrenin altındaki balıkçı teknelerinden oluşmaktadır. Ancak, bu balıkçı teknelerinin toplam üretim içindeki payı yüzde 10 civarında kalmaktadır ve küçük ölçekli balıkçıların çoğu, geçimlerini deniz ve iç su balıkçılığı yoluyla sağlamaktadır.
Tarım ve Orman Bakanlığı, küçük ölçekli balıkçılığın gıda güvenliğine, kırsal kalkınmaya, istihdama ve kaynakların sürdürülebilirliğine katkısının altını çizmektedir. Ayrıca, balıkçılık yöntemleri, av miktarları, gelir ve gider bilgileri ile balıkçıların sosyo-ekonomik durumlarına ilişkin güncel verilerin toplanmasının balıkçılık yönetimi açısından öneminin altını çizmektedir. Tarım ve Orman Bakanlığı, 2017 yılı itibarıyla iç sularda faaliyet gösteren ruhsatlı balıkçı teknelerine ve deniz sularında faaliyet gösteren 10 metrenin altındaki lisanslı balıkçı teknelerine sahip 8.762 küçük ölçekli balıkçıya mali destek sağlamıştır. Destek ödemesinin gereklilikleri, lisanslı bir balıkçı teknesine sahip olmak ve sürdürülebilir geleneksel kıyı balıkçılığını sağlamak için doğru, güvenilir ve güncel veriler sağlamaktan oluşur.
Balıkçılık Sektörel Politikası 2019-2023, küçük ölçekli geleneksel balıkçıları desteklemek için geçim imkânlarını çeşitlendirme, yasadışı balıkçılığın önlenmesi, balıkçıların, balık yetiştiricilerinin ve üreticilerinin kapasitelerinin artırılması, sosyo-ekonomik durumlarının iyileştirilmesi ve sübvansiyonları kolaylaştırmak ve sosyal koruma ve sağlık hizmetleri sağlamak için hedefler ortaya koymaktadır.
7191 sayılı Kanun, karaya çıkarma, depolama, barınma ve balık tutma ekipmanlarının bakımı ve balıkçılık faaliyetleri ve balıkçı gemilerinden veri toplama gibi faaliyetlerde bulunmak üzere karada balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği ile ilgili hizmetlerin yürütülmesi ve karada balıkçı limanı tesislerinin kurulmasına ilişkin 1380 sayılı Balıkçılık Kanununun 17. maddesini değiştirmektedir. Tarım ve Orman Bakanlığı'nın resmi internet sitesinden sağlanan verilere göre Karadeniz, Ege Denizi, Marmara Denizi ve Akdeniz'de 367 balıkçı limanı tesisi ve 53 balıkçılık idaresi binası bulunuyor.
İlgili GFCM kararları:
Eğlence Amaçlı Balıkçılık
22223 sayılı Su Ürünleri Yönetmeliğine göre eğlence amaçlı balıkçılık, yalnızca rekreasyon ve spor amaçlı yapılan ticari olmayan balıkçılık faaliyetlerini ifade etmektedir. Ayrıca, 2016/36 sayılı amatör balıkçılığa ilişkin Tebliğ, yasak olmayan alanlarda küçük aletlerle amatör balıkçılık usul ve esaslarını ortaya koymaktadır.
Bu nedenle, 2016/36 sayılı Tebliğ amatör balıkçılığa ilişkin usul ve esasları ve ticari olmayan, eğlence ve spor amaçlı yasak olmayan alanlarda izin verilen av araçlarını ve yöntemlerini belirtir. Buna ek olarak, yerli ve yabancı balıkçılar için iç sularda ve denizde amatör balıkçılık, iç sularda ve denizde eğlence amaçlı balıkçılık için yasak alanlar, amatör balıkçılık lisansı, yasak türler, istilacı türler, ekolojik olarak zararlı türler, minimum boyut sınırları, toplam izin verilen avlanma ve deniz ve iç sularda rekreasyonel balıkçılıkta zaman kısıtlamaları hakkında maddeler içermektedir.
Yabancı uyruklu kişiler, resmi konuklar ve yabancılar amatör balıkçılık lisansı için başvurabilir. Böyle bir durumda, Balıkçılık ve Su Ürünleri İl Müdürlükleri tarafından iki yıl süreyle misafir amatör balıkçılık ruhsatı verilecektir. Misafir amatör balıkçılık ruhsatı şablonu Tebliğ’e Ek-II olarak eklenmiştir.
Yabancı turist amatör balıkçılar, amatör balıkçılık turizmi izni olan tekne aracılığı ile ve Balıkçılık ve Su Ürünleri İl ve İlçe Müdürlüklerinden balıkçılık fişi alarak iç sularda, denizde ve kıyılarda balıkçılık yapabilirler. Balıkçılık fişi şablonu Tebliğ’e Ek-III olarak eklenmiştir. Yabancı turist amatör balıkçılar, amatör veya sportif balıkçılık yarışmalarına katılmak ve sadece kıyılarda yapılan denizde balık tutmak için izin veya diğer belgelere ihtiyaç duymazlar.
Balıkçılık kaynaklarına erişim
Balıkçılık kaynaklarına erişim hakkında temel mevzuatlar 1971 tarihli 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu, 2019 tarihli 1380 sayılı Kanunda Değişiklik Yapan 7191 sayılı Kanun, ve balıkçı tekneleri ve balıkçılar için lisans sistemi öngören 22223 sayılı Su Ürünleri Yönetmeliği’dir.
Yetkilendirme ve lisans düzenlemeleri
Balıkçılık kaynaklarına erişim Su Ürünleri Kanunu’nun 3. Maddesi gereğince ilgili makamdan alınan balıkçılık lisansını gerektirmektedir. Erişim için olan düzenlemeler, hem ulusal hem de yabancı balıkçılar ve ulusal deniz araçları için uygulanmaktadır. Türk karasularında yabancı gemilerin ticari amaçla balıkçılık yapmaları yasaktır (Su Ürünleri Kanunu’nun 21. Maddesi). Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun 3. maddeyi değiştirmiştir ve bundan böyle, ulusal ve yabancı balıkçılar ile balıkçı tekneleri ve balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği yapan diğer araçlar için balıkçılık ruhsatı verilmesi zorunludur. Ayrıca, balıkçılık ruhsatı ve iznini verme, yenileme veya iptal etme konusunda yetkili makam Tarım ve Orman Bakanlığıdır.
Balıkçılık lisansı alabilmek için kurallar ve prosedürler, Su Ürünleri Yönetmeliği’nin 4. maddesinde belirtilmektedir. Deniz araçları için lisans başvurusu, aracın sahibi veya işletilen tarafından ilgili makamlara yapılır. Bireysel olarak balıkçılık ruhsatına sahip olanlar sadece lisanslı balıkçılık araçlarında balıkçılık yapabilirler (4/1 numaralı Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ, madde 47). Rekreasyonel balıkçılık için balıkçılık ruhsatı, ulusal balıkçılar için İl ve İlçe Müdürlüğü tarafından beş yıllık bir süre için çıkarmaktadır (Su Ürünleri Yönetmeliği Madde 6 ve 4/2 Numaralı Amatör Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ Madde 4). Yabancı sakinler ve turistler, 5. Maddede belirtilen gereklilikleri yerine getirdikleri sürece iki yıl boyunca amatör balıkçılık ruhsatı alabilirler.
Geleneksel kıyı balıkçılığının kaydı ve desteklenmesine ilişkin 2019/47 sayılı Tebliğ, sürdürülebilir balıkçılığı sağlamak için iç sularda ve denizde kıyı balıkçılığı ile ilgili güncellenmiş sosyo-ekonomik verilerin kaydedilmesine ilişkin kuralları ortaya koymaktadır. Bu Tebliğ, denizde 10 metrenin altındaki ruhsatlı balıkçı tekneleri ve iç sulardaki her ruhsatlı balıkçı teknesi için geçerlidir. Bu Tebliğ, sübvansiyon başvuru usulleri, İl ve İlçe Müdürlüklerinin görev ve yükümlülükleri ile fon transferine ilişkin hükümleri ortaya koymaktadır.
Eğlence amaçlı balıkçılık ruhsatları Balıkçılık ve Su Ürünleri İl ve İlçe Müdürlükleri tarafından verilmektedir. Amatör balıkçılık ruhsatı şablonu 2016/36 sayılı Tebliğe Ek-I olarak eklenmiştir. Gönüllü amatör balıkçılık organizasyonları, üyelerinin lisansları için toplu olarak başvurabilir. Amatör balıkçılık ruhsatları beş yıl geçerlidir.
Balıkçılık Olanakları
Her balık türü için toplam izin verilebilir av miktarı, 4/2 Numaralı Amatör Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ’in 16. Maddesine uygun olarak Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından belirlenir. Buna ek olarak, mavi yüzgeçli orkinos, beyaz kum midye, karabalık ve yılanbalığı için toplam izin verilen av miktarı, 4/1 numaralı Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ’in 21, 27 ve 40. Maddeleri uyarınca Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından belirlenir.
2017 tarihli Mavi Yüzgeçli Orkinos Avcılığı Yapacak Gemilerin Belirlenmesi ve Bu Gemilere Yapılacak Kota Tahsisine İlişkin Tebliğ, izin verilen toplam deniz araçlarının sayısı, deniz aracı boyutuna uygun olarak kota tahsisi, balıkçılık lisansı prosedürleri, deniz aracı sahiplerinin yükümlülükleri, balıkçılık hakkında sınırlamalar, balıkçılık mevsimi, avlanmanın gözlenmesi ve denetimi, ve ilgili kuruluşların yetkileri ve denetimi hakkında hükümler içermektedir.
GFCM yakın zamanda Karadeniz’de kıyı ülkeleri arasında paylaştırılan kalkan balığı avcılığı için izin verilen toplam avı tespit etti. GFCM/43/2019/3 sayılı Tavsiye Kararı, 2020-2022 yılı için izin verilen toplam av miktarını belirlemektedir.
İlgili GFCM kararları:
- Karadeniz'de kalkan balıkçılığı için çok yıllı bir yönetim planına ilişkin GFCM/43/2019/3 sayılı Tavsiye Kararı (coğrafi alt alan 29), GFCM / 41/2017/4 Tavsiye Kararını değiştirerek
- GFCM/41/2017/4 sayılı Karadeniz’de (Coğrafi Alt Alan 29) kalkan balığı hakkında çok yıllı yönetim planı hakkında kararı değiştiren GFCM/43/2019/3 sayılı Tavsiye Kararı
- GFCM Uygulama Alanında Balıkçılık Kapasitesi Yönetimi için Esaslar hakkında GFCM/37/2013/2 sayılı Karar
Koruma ve Yönetim Tedbirleri
Alan ve zaman sınırlamaları
22223 sayılı Su Ürünleri Yönetmeliği, 16. Maddesinde balıkçılık alanı ve zamanı konusunda genel kısıtlamaları ve 17. Maddesinde ise özel yasak, kısıtlama ve yükümlülükleri düzenlemektedir. Ayrıca, 4/1 numaralı Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ 4. Maddede Akdeniz, 5. Maddede Ege Denizi, 6. Maddede Marmara Denizi, 7. Maddede Karadeniz ve 8. Maddede de diğer alanlar için yasaklanmış alanlar belirtilmiştir. 4/2 Numaralı Amatör Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ, Ek-5’te iç sularda tamamen yasaklanmış alanlar, Ek-6’da iç sularda kısmen yasaklanmış alanlar, ve 18. Maddede denizde yasaklanmış alanlar belirtilmektedir. Her bir balık türü için zaman yasakları ise iç sular için 12. Maddede ve deniz için 16. Maddede belirtilmiştir.
| Yasaklanmış balıkçılık alanları listesi | ||
|---|---|---|
| Karar/Madde | Hüküm | Yürürlük |
| I. 4/1 sayılı Tebliğ | Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi | Tebliğ değiştirilmediği veya yürürlükten kaldırılmadığı müddetçe yürürlükte kalacaktır |
| Madde 4 | Akdeniz’de alan kısıtlamaları | |
| Madde 5 | Ege Denizi’nde alan kısıtlamaları | |
| Madde 6 | Marmara Denizi’nde alan kısıtlamaları | |
| Madde 7 | Karadeniz’de alan kısıtlamaları | |
| Madde 8 | Diğer alanlar için kısıtlamalar | |
| Madde 18 | Hamsi, sardalya ve istavrit avcılığı için zaman kısıtlamaları | |
| Madde 19 | Palamut-torik avcılığında zaman kısıtlamaları | |
| Madde 20 | Kalkan, dil ve pisi balığı avcılığında zaman kısıtlamaları | |
| Madde 21 | Mavi yüzgeçli orkinos avcılığında zaman kısıtlamaları | |
| Madde 22 | Yazılı orkinos, gobene (tombik) ve uzun kanat orkinos (tulina) avcılığında zaman kısıtlamaları | |
| Madde 23 | Akya ve lambuka avcılığında zaman kısıtlamaları | |
| Madde 24 | Kılıç avcılığında zaman kısıtlamaları | |
| Madde 25 | Orfoz ve lagos avcılığında zaman kısıtlamaları | |
| Madde 26 | Karides avcılığında zaman kısıtlamaları | |
| Madde 27 | Çift kabuklu yumuşakça avcılığında zaman kısıtlamaları | |
| Madde 28 | Deniz salyangozu ve deniz patlıcanı avcılığında alan ve zaman kısıtlamaları | |
| Madde 29 | Böcek, ıstakoz ve mavi yengeç avcılığında alan ve zaman kısıtlamaları | |
| Madde 30 | Ahtapot avcılığında zaman kısıtlamaları | |
| Madde 31 | Yosun ve sünger istihsalinde zaman kısıtlamaları | |
| II. 4/2 sayılı Tebliğ | 4/2 Numaralı Amatör Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi | Tebliğ değiştirilmediği veya yürürlükten kaldırılmadığı müddetçe yürürlükte kalacaktır. |
| Madde 12 | 6 numaralı Çizelgede gösterilen zaman kısıtlamaları | |
| Madde 13 | Ek-5’te iç sularda yasaklanmış balıkçılık alanları ve Ek-6’da iç sulardaki alan kısıtlamaları | |
| Madde 16 | 7 numaralı Çizelgede denizlerdeki zaman yasakları | |
| Madde 34 | İç sularda yasak alanlar | |
| Madde 35 | İç sularda zaman yasakları | |
İlgili GFCM kararları:
- GFCM uygulama alanında balıkçılıkla sınırlı alanlara uygulanan önlemlerin haritalanmasına ilişkin GFCM/43/2019/1 sayılı Karar
- GFCM kongre alanında Balıkçılık Kısıtlı Alanların (FRA'lar) kurulması ve SPAMI'lerin kurulmasına ilişkin UNEP-MAP girişimleri ile koordinasyon dahil olmak üzere, balıkçılığın alan bazlı yönetimine ilişkin GFCM/37/2013/1 sayılı Karar
- Demersal ve derin su türlerini istismar eden belirli balıkçılığın yönetimi ve 1000 m'nin altında balıkçılık için kısıtlı bir alanın kurulması hakkındaki GFCM/29/2005/1 sayılı Tavsiye Kararı
Asgari boy
22223 sayılı Su Ürünleri Yönetmeliği, 16. Maddesinde balıkçılık alanı ve zamanı konusunda genel kısıtlamaları ve Tebliğler aracılığıyla da her balık türü için asgari boy ve ağırlık limitlerini belirtmektedir. Dolayısıyla, 4/1 numaralı Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ’in 17. Maddesinde boy ve ağırlık yasaklar ve 4/2 Numaralı Amatör Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ’in 12. Maddesinde iç sularda ve 16. Maddesinde denizlerde bulunan türlerin boy ve ağırlık yasaklarını belirtilmiştir.
| Balıkçılık asgari boy | ||
|---|---|---|
| Türlerin İsimleri | Bilimsel İsimleri | Asgari boy |
| Akya | Lichia amia | 40 cm |
| Hamsi | Engraulis encrasicolus | 9 cm |
| Palamut | Sarda sarda | 25 cm |
| Uskumru | Scomber scombrus | 20 cm |
| Mavi Yengeç | Callinectes sapidus | 13 cm |
| Lüfer | Pomatomus saltatrix | 18 cm |
| Mavi Yüzgeçli Orkinos | Thunnus thynnus | 115 cm |
| Akivides | Tapes decussatus, Tapes philippinarum | 30 cm |
| Kolyoz | Scomber japonicus | 18 cm |
| Sinagrit | Dentex dentex | 35 cm |
| Dil | Solea solea | 20 cm |
| Kırma (kırmızı) Mercan | Pagellus erythrinus | 15 cm |
| Karagöz | Diplodus vulgaris | 18 cm |
| Levrek | Dicentrarchus labrax | 25 cm |
| Bakalyaro (Berlam) | merluccius merluccius | 20 cm |
| Sardalya | Sardina pilchardus / Sardinella aurita | 11 cm |
| Nil barbunyası | Upeneus moluccensis | 10 cm |
| Kefal (Sarıkulak kefal) | Liza aurata | 30 cm |
| Sarıkuyruk | Seriola dumerili | 30 cm |
| İstavrit, Karagöz İstavriti | Trachurus trachurus, Trachurus mediterraneus | 13 cm |
| Yazılı orkinos | Euthynnus alletteratus | 45 cm |
| İstakoz | Homarus gammarus | 25 cm |
| Eşkina | Sciana umbra | 25 cm |
| Mezgit | Merlangius merlangus | 13 cm |
| Kefal (Diğer kefaller) | Mugil (Oedalechius) labeo, Chelon labrosus, Liza ramada, Liza saliens | 20 cm |
| Ahtapot | Octopus vulgaris | - cm |
| İstiridye | Ostrea edulis | 6 cm |
| Pisi | Pleuronectes spp. | 20 cm |
| Barbunya | Mullus barbatus | 13 cm |
| Lipsöz | Scorpaena scrofa | 15 cm |
| Tekir | Mullus surmuletus | 11 cm |
| Deniz böceği | Palinurus vulgaris | 25 cm |
| Çipura | Sparus auratus | 20 cm |
İlgili GFCM kararları:
Korunan Türler
Avlanması yasak türler, 4/1 numaralı Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ’in 16. Maddesinde ve 4/2 Numaralı Amatör Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ’in 7. Maddesinde listelenmiştir. Her iki maddede de belirtilen türler için avlanma yasağı hem iç suları hem de denizleri kapsamaktadır.
| Denizlerde korunan türler | |
|---|---|
| Türlerin İsimleri | Bilimsel İsimleri |
| Deniz kulağı | Haliotis lamellosa |
| Güneşlenen köpekbalığı | Cetorhinus maximus |
| Siyah mercan | Gerardia Savaglia |
| Maya | Maia squinado |
| Deniz alası | Salmo coruhensis |
| Kırmızı yıldız | Asterina pancerii |
| Yağlı balık | Garra rufa |
| Yunus ve balinalar | Cetacea |
| Fulya balığı | Myliobatidae |
| Minare | Cerithium vulgatum |
| Fok | Monachus monachus |
| Deniz çayırları | Posidonia oceanica Zostera nolti |
| Pina | Pinna nobilis |
| Mahmuzlu camgöz | Squalus Acanthias |
| Dikburun köpekbalığı | Lamna nasus |
| Kırmızı mercan | Corallium rubrum |
| Büyük camgöz (kum) köpek balığı | Carcharhinus plumbeus |
| Köpek balığı | Galeorhinus galeus |
| Şeytan minaresi | Gourmya yulgata |
| Deniz kaplumbağaları | Caretta caretta Chelonia mydas Dermochelys coriacea Trionyx triunguis |
| Köpek balığı (Diğer) | Squatina oculata, Squatina squatina, Squatina aculeate, Rhinobatos rhinobatos, Rhinobatos cemiculus, Oxynotus centrina, Mobula mobular, Mobula japonica, Alopias vulpinus, Isurus oxyrnchus, Raja clavata, Squalus blainville |
| Deniz atı | Hippocampus hippocampus |
| Mersin balıkları | Acipencer spp. |
| Orfoz | Epinephelus marginatus |
Türkiye, Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşmenin (CITES) onaylanmasına ilişkin Bakanlar Kurulu'nun 1996/8125 sayılı Kararı ile, CITES'i onaylamış ve uluslararası ticaret yoluyla aşırı sömürülmeye karşı uluslararası işbirliğini teşvik etmiştir. Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşmenin uygulanmasına ilişkin Yönetmelik (CITES Yönetmeliği), yabani flora ve fauna türlerinin ihracatı, yeniden ihracatı, ithalatı ve girişi için CITES izinleri ve sertifikaları hakkında hükümler koyar ve denizden yabani flora ve fauna türlerinin girişi Ek I, II ve III'te yer almaktadır.
CITES Yönetmeliği 40. Maddede yaptırımları düzenlemekte ve CITES sertifikaları, yanlış beyanlar, sertifikalarda sahtecilik ve benzerleri ile ilgili suçları tanımlamaktadır. Türk Ceza Kanununda, 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda veya Gümrük Kanununda yer alan cezalar da yasak eylemin ciddiyetine göre uygulanmaktadır. Ayrıca CITES Yönetmeliği kapsamında flora ve fauna türlerine ve sağlığına zarar verilmesi veya zalimce davranılması durumunda 2872 sayılı Çevre Kanununun 9. maddesine göre 20. maddedeki idari para cezaları uygulanır. Nesli Tehlike Altındaki Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin uluslararası ticaretine ilişkin 2011/1 sayılı Tebliğ’in 2017 tarihli değişikliği, CITES Yönetmeliğinin I, II ve III. eklerinde listelenen yabani flora ve fauna türlerinin uluslararası ticaretinin kontrolünü sağlar. Bu Tebliğ, gümrük tarife istatistik pozisyonları (GTIP) ve listelerde isimleri belirtilen yabani flora ve faunanın sürdürülebilir kullanımının sağlanması amacıyla dış ticaretin kontrolüne ilişkin usul ve esasları kapsar. 2016/35 sayılı Tebliğ 16. maddesinde mersinbalığı, fok, büyük köpekbalıkları, kartal vatozları, testere köpekbalıkları, deniz atları ve tatlı su yılanları gibi CITES Tebliği Ek I ve II'de listelenen bazı yabani fauna türleri dahil olmak üzere korunan türleri listelemektedir.
İlgili GFCM kararları:
- Demersal ve derin su türlerini kullanan belirli balıkçılık yönetimleri hakkında GFCM/29/2005/1 sayılı Karar
- Yunus balıkçılığı için balıkçılık toplama cihazları kullanılarak kapalı bir sezon oluşturulması hakkında GFCM/30/2006/2 sayılı Karar
- GFCM uygulama alanında kırmızı mercanların istismarı hakkında GFCM/35/2011/2 sayılı Tavsiye Kararı
- GFCM uygulama alanındaki balıkçılık faaliyetleri esnasında deniz kuşlarının tesadüfi yan avının azaltılması hakkında GFCM/35/2011/3 sayılı Karar
- GFCM uygulama alanındaki balıkçılık faaliyetleri esnasında deniz kaplumbağalarının tesadüfi yan avının azaltılması hakkında GFCM/35/2011/4 sayılı Karar
- GFCM uygulama alanında fokların korunması için balıkçılık önlemleri hakkında GFCM/35/2011/5 sayılı Karar
- GFCM uygulama alanında kırmızı mercan istismarı için ek önlemler hakkında GFCM/36/2012/1 sayılı Karar
- GFCM uygulama alanında memelilerin tesadüfi avının azaltılması hakkında GFCM/36/2012/2 sayılı Karar
- GFCM uygulama alanında köpek balıkları ve kıkırdaklı balıkların korunması için balıkçılık yönetimi tedbirleri hakkında GFCM/36/2012/3 sayılı Karar
- Karadeniz'de mahmuzlu camgözler için yönetim önlemleri hakkındaki GFCM/39/2015/4 sayılı Tavsiye Kararı
- Karadeniz’deki (29 numaralı coğrafi alt bölge) kalkan balıkçılığı için çok yıllı yönetim planı hakkında GFCM/41/2017/4 sayılı Karar
Balıkçılık av vasıtaları ve yöntemleri
Av vasıtaları ve yöntemlerine yönelik kısıtlamalar, 4/1 numaralı Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ’in 3. Bölümünde açıklanmaktadır. Akdeniz, Karadeniz ve Ege Denizinde balıkçılık alanlarına dair kısıtlamalar ve trol, dip trol, orta su trolü, çevirme ağları, ışıkla avcılık, sürütme, uzatma ve diğer avlanma araçları ile avlanmaya ilişkin yasaklar 9, 10, 11, 12, 13, 14 ve 15. Maddelerde belirtilmiştir. Bunun yanısıra, 4/2 Numaralı Amatör Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ elektrik akımı, elektroşok, tip gaz, hava tazyiki yöntemleri, ok, yay, av tüfeği, yaba, balyoz ve benzeri araçların kullanımını amatör avcılıkta yasaklamıştır.
| Yasaklanmış av araçları ve yöntemleri | |
|---|---|
| Yasak av araçları | Yasak yöntemler |
| I. 4/1 Sayılı Tebliğ 9. Madde – Her türlü trol yasağı 13. Madde – Işıkla avlanma yasağı 10. Madde – Dip trol yasağı 11. Madde – Orta su trolü yasağı 12. Madde – Çevirme ağları ile avlanma yasağı 14. Madde – Diğer avlanma araçları ile avlanma yasağı 15. Madde – Parakete ile avcılığa ilişkin yasaklar II. 4/2 Sayılı Tebliğ 14/2. Madde – iç sularda kullanılması yasak av araçları 17/2(a). Madde – denizde kullanılması yasak av araçları |
I. 4/1 Sayılı Tebliğ 13. Madde – Işıkla avlanma yasağı II. 4/2 Sayılı Tebliğ 14/4. Madde – iç sularda kullanılması yasak av yöntemleri 17/2(b). Madde - denizlerde kullanılması yasak av yöntemleri |
İlgili GFCM kararları:
Yan Av
22223 sayılı Su Ürünleri Yönetmeliğinin 19. Maddesi, boyut ve tür bakımından kısıtlanan ve kasıtsız olarak yakalanan hedef dışı türlerin izin verilen miktarının ticari balıkçılıkla ilgili 4/1 (2016/35) Tebliğ ile belirleneceğini belirtmektedir. İzin verilen miktarın aşılması durumunda, tesadüfen yakalanan tüm balıklar ilgili makamlar tarafından alıkonulacaktır. Yakalanan balıklar canlıysa, atılmak üzere denize geri gönderilmelidir. Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi veya yakalanan balığın canlı olmaması halinde ilgili balıkçı para cezasına çarptırılır.
Ticari balıkçılıkla ilgili 4/1 (2016/35) sayılı Tebliğin 17 (3) Maddesi, deniz balıkçılığında izin verilen kaza sonucu avlanma miktarını toplam avın% 5'i olarak belirlemektedir. Madde 16'da listelenen yasak türler, izin verilen miktara dahil edilmeyecektir. Algarna ile izin verilen hedef dışı karides avı miktarı, toplam avın% 15'i olarak belirlenmiştir. Tesadüfen yakalanan balık tek bir birey ise bu sınırlar dikkate alınmayacaktır.
İlgili GFCM kararları:
- GFCM uygulama alanında balinaların kaza sonucu yakalanmalarının azaltılmasına ilişkin GFCM/36/2012/2 sayılı Tavsiye Kararı
- GFCM uygulama alanındaki balıkçılıkta kaza sonucu deniz kuşlarının yakalanmasının azaltılmasına ilişkin GFCM/35/2011/3 sayılı Tavsiye Kararı
- GFCM uygulama alanındaki balıkçılıkta deniz kaplumbağalarının tesadüfen yakalanmasına ilişkin GFCM/35/2011/4 sayılı Tavsiye Kararı
- GFCM uygulama alanında Akdeniz fokunun korunması için balıkçılık önlemleri hakkında GFCM/35/2011/5 sayılı Tavsiye Kararı
Diğer ilgili bilgiler
Tarım ve Orman Bakanlığının isteği üzerine, balıkçılık ve su ürünleri sektörü ile meşgul tüm gerçek ve tüzel kişiler istenilen bilgi ve belgeleri tayin edilen müddet içinde ve istenilen şekilde vermeye mecburdurlar (Su Ürünleri Kanunu Madde 28, Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun Madde 11).
İzleme, Kontrol ve Gözetim Tedbirleri
Deniz Araçlarının Belirlenmesi ve Kayıt Altına Alınması
Türkiye’de mukim Türk ve yabancı uyruklu gerçek kişiler ile Türkiye’de Türk mevzuatına göre kurulmuş şirketlere ait ticari amaçla kullanılan her türlü yük, yolcu ve açık deniz balıkçı gemileri ile özel maksatlı ve özel yapılı gemileri Türk Uluslararası Gemi Siciline tescil ettirilebilir (Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu İle 491 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Madde 5).
İlgili GFCM kararları:
- Uluslararası Denizcilik Örgütü (IOM) numarası almak için başvurulara dair GFCM/41/2017/6 sayılı Karar
- Bölgesel Filo Sicili hakkında GFCM/33/2009/5 sayılı Tavsiye Kararı
Liman Devleti Denetimi
Su Ürünleri Kanunu’nun 21. Maddesi, Türk vatandaşı olmayan kişilerin su ürünleri avcılığı yapmak Türk karasularına veya iç sulara girmelerini ve bu sularda su ürünleri avcılığında bulunmalarını yasaklamaktadır. Ancak, etüt ve araştırma işlerinde çalışacak yabancılar Tarım ve Orman Bakanlığı’nın izni ile bu yasaktan muaf olabilirler. En önemlisi, Türkiye 30 Mart 2018 tarihinde Liman Devletleri Tedbirleri Anlaşması’nı onaylanmıştır.
Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun, Ana Kanunda yasadışı, kayıt dışı ve düzenlenmemiş balıkçılığı önleme, caydırma ve ortadan kaldırılmasına yönelik önemli değişiklikler yapmıştır. Tarım ve Ormancılık Bakanlığı’nın su ürünleri avcılık ve yetiştiricilik verilerini elde etmek, faaliyetlerini izlemek ve kural ihlallerini tespit etmek amacıyla her türlü teknik alet ve sistemlerden yararlanabileceği, uzaktan algılama sistemleri kurabileceği, kurdurabileceği ve işletebileceği, ve bu konularda ilgili ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapabileceği hakkında Ana Kanuna Ek Madde-4 eklenmiştir. Buna ek olarak, balıkçı gemilerinin büyüklük ve yaptıkları faaliyete göre, avladıkları su ürünlerini Tarım ve Orman Bakanlığınca belirlenen karaya çıkış noktalarından boşaltması, avcılık veya yetiştiricilik yoluyla elde edilen su ürünlerinin nakillerinde Tarım ve Orman Bakanlığınca belirlenen belgelerin bulundurulması, ve bu belgelerin istenildiği şekilde gönderilmesi zorunluluğu hakkında Ana Kanuna Ek-Madde 5 eklenmiştir. Tarım ve Orman Bakanlığı, balıkçı barınaklarının işletilmesine ve denetlenmesine dair Yönetmelik çıkarabilir.
Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanunu, kamu düzeninin korunması ile deniz güvenliğinin sağlanması amacı ile Türkiye Cumhuriyetinin bütün sahillerinde, iç suları olan Marmara Denizi, İstanbul ve Çanakkale boğazlarında, liman ve körfezlerinde, karasularında, münhasır ekonomik bölgesi ile ulusal ve uluslararası hukuk kuralları uyarınca egemenlik ve denetimi altında bulunan deniz alanlarında, ilgili kanunlara aykırı eylemleri önlemek, izlemek, ve gerekli işlemleri yapmak, ve Uluslararası Denizde Arama ve Kurtarma Sözleşmesinin öngördüğü düzeyde arama ve kurtarma görevlerini icra etmek gibi Sahil Güvenlik Komutanlığı'nın görevleri hakkında hükümler koymaktadır.
Sahil Güvenlik Komutanlığı Teşkilat, Görev ve Yetkileri Yönetmeliği, Sahil Güvenlik Komutanlığının idari görevleri ile ilgili (1) her türlü ticari ve amatör balıkçılık faaliyetlerini denetlenmesi; (2) deniz kirliliğini önlemek için deniz çevresini kirletebilecek faaliyetleri izlenmesi ve denetlenmesi; (3) denizlerde emniyet ve güvenliğin sağlanması; (4) denizlerdeki kültürel ve doğal özelliklerin korunması için lisanssız araştırma veya sondaj ve kazma faaliyetlerinin önlenmesi; (5) patlayıcı, tehlikeli ve şüpheli materyallere karşı gerekli önlemlerin alınması ve bu konuda ilgili yetkililerin bilgilendirilmesi; (6) yerli ve yabancı yat dahil deniz turizmi alanında faaliyet gösteren gemilerin denetlenmesi; (7) Türk Arama ve Kurtarma Bölgesi içinde ulusal ve uluslararası mevzuata uygun olarak arama kurtarma faaliyetlerinin yürütülmesi; (8) bilimsel araştırma, hidrokarbonun araştırılması, sondaj, kablo ve boru hatlarının kurulması ve balıkçılık gibi faaliyetlerin izlenmesi; (9) deniz yetki alanlarında yasadışı faaliyetlerin önlenmesi; (10) deniz emniyeti ve güvenliğinin sürdürülmesi göz önünde bulundurularak izlenecek araç ve yöntemlerin geliştirilmesi; ve (11) Türk Boğazlarından geçen tehlikeli ve tehlikeli yük taşıyan gemiler için önlemlerin alınması hakkında hükümler içermektedir.
Balıkçı Gemilerinin Emniyeti Hakkında Yönetmelik, balıkçı gemileri için emniyet standartlarını oluşturmak ve balıkçı gemilerinin emniyeti konusunda ulusal uygulamalarla ilgili yetki, görev ve sorumluluklar ile uygulama usul ve esaslarını belirlemektir. Bu Yönetmelik Türk bayraklı, Türk iç sularında veya kara sularında çalışan, yakaladıkları avları bir Türk limanına getirip bırakan, boyu 24 metre ve üstü, yeni ve mevcut balıkçı gemilerini kapsar. Ticari nitelikte olmayan balıkçılık faaliyetinde kullanılan özel tekneler, bu Yönetmelik kapsamı dışındadır.
Liman idari sahasında faaliyet gösteren gemi ve deniz araçları, ilgili ulusal ve uluslararası mevzuat hükümleri gereğince, seyir, can, mal, çevre güvenliği ve emniyetinin sağlanması amacıyla bayrak ve liman devleti kontrol prosedürü kapsamında, liman başkanlığınca hal ve icaba göre denetlenir (Limanlar Yönetmeliği, Madde 38).
İlgili GFCM kararları:
Seyir defteri ve karaya çıkma yükümlülükleri
Limanlar Yönetmeliği gemilerin veya deniz araçlarının seyir, demirleme veya kıyı tesislerine yanaşma, bağlama veya ayrılmalarına ilişkin usul ve esasları belirlemektedir. Bu Yönetmelik, idari sahadaki seyir, can, mal, çevre güvenliği ve emniyeti ile disiplinin sağlanmasına ilişkin gereklilikleri ve diğer ilgili hususları düzenlemektir.
Gemi ve trafik hizmetlerinin kurulmasına ve işletilmesine ilişkin Yönetmelik, Türkiye’nin deniz yetki alanlarında veya liman tesislerinde bulunan, seyreden, demirleyen, demirden ayrılan, limana yanaşan ve limandan ayrılan gemilerin seyir, can ve mal emniyetini arttırmak, deniz çevresi ile denizdeki yapıları deniz trafiğinin olumsuz etkilerinden korumak amacıyla gemi trafik hizmetleri sistemlerinin kurulmasına ve işletilmesine ilişkin usul ve esaslar ile yetki, görev ve sorumlulukları belirlemektedir.
2016/18 sayılı Balıkçı gemilerini izleme sistemi Tebliği, denizlerde su ürünleri avlama ruhsatına sahip, boy uzunluğu 12 metre ve üzerinde olan balıkçı gemilerine takılacak gemi izleme cihazı, elektronik seyir defteri ve avlanan su ürünleri kayıtlarının tutulmasına ilişkin hükümler içermektedir.
İlgili GFCM kararları:
- GFCM Seyir defteri oluşturulması hakkında GFCM/34/2010/1 sayılı kararda değişiklik yapan Karar GFCM/35/2011/1
- Bir gemi izleme sisteminin uygulanmasına ilişkin GFCM/43/2019/3 sayılı karar ve GFCM uygulama alanında bir elektronik seyir defteri
Denetim
10 Kasım 2006 tarihli Gemilerin Genel Denetimi Ve Belgelendirilmesi Hakkında Yönetmelik, teçhizat, malzeme ve diğer unsurların, mürettebatın ve işletim prosedürlerinin, ulusal mevzuat hükümlerine ve gemilerden kaynaklanan deniz kirlenmesinin önlenmesi ve deniz emniyeti hususlarındaki uluslararası sözleşmelere uygunluğunun geminin kullanım amacına yönelik olarak denetlenmesine, uygun olmayanlar hakkında uygulanacak yaptırımlara ve belgelendirilmelerine ilişkin usul ve esasları belirlemektedir. Denetim görevlileri, Liman devleti kontrol denetimi yapmak, Türk gemilerini denetlemek ve denetimlerinin sonuçlarına göre belgeler hazırlamakla görevlidirler.
20 Mart 2007 tarihli Uluslararası Gemi ve Liman Tesisi Güvenlik Kodu Uygulama Yönetmeliği, Türkiye'nin egemenliği altındaki sularda, deniz yoluyla olabilecek güvenlik tehditlerinin önlenmesi ve karşı tedbirlerin geliştirilmesi için uluslararası ticaret ve iç nakliyede kullanılan gemilerin ve ilgili liman tesislerinin güvenliğini arttırmak için hükümler ortaya koymaktadır.
Deniz ve İç Sular Tarama Yönetmeliği, çevrenin, denizin ve kıyı şeridinin odak ilkesini gözeterek hidrografik tarama hakkında usul ve esasları düzenlemektedir.
Türk Sahil Güvenlik Komutanlığı, deniz güvenliği ve emniyetini sağlamaktan, deniz ortamını ve kaynaklarını korumaktan ve denizde ulusal çıkarları korumaktan sorumludur. Türk Sahil Güvenlik Komutanlığının bu görevleri 2692 sayılı Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanununda yer almaktadır. Türk Sahil Güvenlik Komutanlığı ayrıca Türk kıyılarını korumak ve güvenliğini sağlamak, deniz yoluyla yapılan her türlü kaçakçılığın önlenmesi, gemilerin ve deniz araçlarının demirleme, bağlama, balıkçılık ve bayrağını çekmeye ilişkin kanunlara aykırı eylemlerini önleme ve su ürünleri avcılığını denetleme, denizde can ve mal güvenliğini sağlamak, ve seyrüsefer yardımlarının çalışma koşullarını gözlemlemek ve incelemek ve gözlemlenen eksiklikleri yetkililere bildirmekle yükümlüdür.
İlgili GFCM kararları:
Gemi İzleme Sistemi
Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun, su ürünleri avcılık ve yetiştiricilik verilerini elde etmek, faaliyetlerini izlemek ve kural ihlallerini tespit etmek amacıyla uzaktan algılama sistemleri dahil olmak üzere her türlü teknik alet ve sistemin geliştirileceği hakkında Ana Kanuna Ek Madde-4 eklemiştir.
2016/18 sayılı Balıkçı gemilerini izleme sistemi Tebliği’nin amacı, denizlerde su ürünleri avcılığı yapan balıkçı gemilerinin kimlik, konum, zaman, hız, yön gibi seyir bilgileri ile avcılık faaliyetleri ve avlanan su ürünleri verilerinin GSM ve uydu iletişim araçları vasıtasıyla izlenmesini ve dijital ortamda kayıt altına alınarak toplanmasını sağlamaktır. Bu Tebliğin hükümleri denizlerde su ürünleri avlama ruhsatına sahip, boy uzunluğu 12 metre ve üzerinde olan balıkçı gemileri için geçerlidir.
İlgili GFCM kararları:
- GFCM Uygulama alanlarında gemi izleme sistemi ve elektronik seyir defterinin uygulanması hakkında GFCM/43/2019/3 sayılı Karar
- GFCM Uygulama alanında gemi izleme sisteminin kurulması için asgari standartlar hakkında GFCM/33/2009/7 sayılı Karar;
Yasadışı, Kayıt Dışı ve Kural Dışı balıkçılık düzenlemeleri ve yaptırımları
Su Ürünleri Kanunu’nun 36. Maddesi, Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun tarafından değiştirilmiştir ve Ana Kanundaki yasaklar, kısıtlamalar ve yükümlülüklere ve Ana Kanun uyarınca çıkarılacak yönetmeliklere aykırı davrananlara verilecek idari para cezası ve yaptırımları belirtmektedir. Bunun yanı sıra, idari para cezası ve yaptırımlarına dair usul ve esaslar Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun’un 11. Maddesinde ve 22223 sayılı Su Ürünleri Yönetmeliği’nin 11. Bölümünde düzenlenmektedir.
Limanlar Yönetmeliği deniz araçları için yasaklanmış eylemleri 21. Maddede ve ilgili idari yaptırımları ise 39. Maddede düzenlemektedir. Ayrıca 39. Maddenin 2. Fıkrası, limanlarda meydana gelen çevresel kirlilik durumunda idari yaptırımlar 2872 sayılı Çevre Kanunu’na uygun olarak düzenlenmesi gerekliliğine dikkat çekmektedir.
Su Ürünleri Kanununda değişiklik yapan 7191 sayılı Kanun, YKK avlanmanın önlenmesi, belirlenmesi ve ortadan kaldırılması için katı önlemler koymaktadır. 22223 sayılı Su Ürünleri Yönetmeliği de Su Ürünleri Kanunu kapsamındaki yasak, kısıtlama ve yükümlülüklerin ihlaline yönelik idari para cezalarının üst ve alt sınırlarını belirleme kriterini ortaya koyan şekilde değiştirilmiştir. Bu amaçla, bu Yönetmelik, türlere yönelik kotalara, canlı deniz ve su kaynaklarının ithalatına, canlı endemik veya korunan türlerin ihracatına, balık geçişlerine ve balıkçı limanlarına ilişkin hükümlerin ihlali için idari para cezaları öngörmektedir.
6831 sayılı Orman Kanunu, balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği ile ilgili bazı suç ve cezaları düzenlemektedir. Bu suçlar arasında Orman Genel Müdürlüğü'nün yetkisi altında orman sınırlarına dört kilometreye kadar mesafede balık çiftlikleri kurulması ve kamu ormanları sınırları içinde izinsiz olarak tatlı su ve deniz balıklarının yetiştirilmesi için karasal tesisler ve yer altı depolama alanlarının kurulması yer almaktadır (Madde 18). Bu suçlara yönelik soruşturma 6831 sayılı Orman Kanunu ve Ağaçlandırma Yönetmeliğine uygun olarak yürütülmektedir.
| İdari yaptırımlar | ||
|---|---|---|
| Madde | Tanımı | Yaptırım |
| 33 | 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu – canlı deniz kaynaklarının, iç suların ve deniz çevresinin korunması ve denetlenmesine aykırılık | Arama, el koyma ve 500 – 50.000 TRY arası idari para cezası, Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun |
| 36 | 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu - Kanundaki yasaklar, kısıtlamalar ve yükümlülüklere ve Kanuna uygun olarak çıkarılacak yönetmeliklere aykırılık | El koyma ve 500 – 50.000 TRY arası idari para cezası, Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun |
| 3 | 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu – Balıkçılık ruhsatı olmadan ticari balıkçılık | Gerçek kişiler için 1.000 – 5.000 TRY arası idari para cezası, balıkçılık yapılan deniz aracının sahibi veya işleteni için 5.000 – 50.000 TRY arası idari para cezası, Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun |
| 3 | 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu – Balıkçılık ruhsatı olmadan amatör balıkçılık | Gerçek kişiler için 250 – 500 TRY arası idari para cezası, balıkçılık yapılan deniz aracının sahibi veya işleteni için 5.000 – 50.000 TRY arası idari para cezası, Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun |
| 3 | 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu - istenilen bilgi ve belgeleri tayin edilen müddet içinde ve istenilen şekilde verme mecburiyetine aykırılık | El koyma ve 1.000 TRY idari para cezası, Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun |
| 4 | 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu – Kamu tüzel kişilerine ait istihsal yerlerinin kiralanması hükmüne aykırılık | Su ürünleri kooperatiflerinin veya birliklerin başkan ve yönetim kurulu üyelerine ayrı ayrı 2.500 – 25.000 TRY kadar, gerçek veya tüzel kişilere 2.500 – 25.000 TRY kadar idari para cezası, Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun |
| 7 | 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu – İstihsal yerlerindeki izinsiz değişiklikler | İç sularda gerçekleşmesi halinde 10.000 TRY, denizlerde vuku bulması halinde ise 20.000 TRY kadar idari para cezası, Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun |
| 9 | 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu – Su ürünlerini zarardan koruyacak tedbirlerin alınmaması | 5.000 – 50.000 TRY kadar idari para cezası, Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun |
| 13 | 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu – İzinsiz su ürünleri yetiştiricilik tesisleri kurulması | Tesis sahiplerine 10.000 – 100.000 TRY kadar idari para cezası, Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun |
| 19 | 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu – Patlayıcı ve zararlı maddeler kullanma yasağı | El koyma ve 10.000 TRY kadar idari para cezası, Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun |
| 20 | 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu – Sulara zararlı madde dökülmesi | Gerçek kişiler için 5.000 TRY, fabrika, imalathane ve atölye gibi tesis sahipleri ve bunların sorumlu kıldığı kişilere 5.000 - 50.000 TRY kadar idari para cezası, Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun |
| 21 | 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu – Yabancıların Türk sularında su ürünleri istihsali yasağı | El koyma ve 20.000 TRY kadar idari para cezası, Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun |
| 22 | 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu – İzinsiz akarsularda su ürünlerinin geçmesine veya yetişmesine engel olacak şekilde ağlar kurulması, bent, çit ve benzeri engeller yapılması | 750 TRY kadar idari para cezası, Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun |
| 23 | 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu – yasak av araçları ve yöntemleri | El koyma, balıkçılık lisansının geri alınması ve iptali, ve gerçek kişiler için 1.750 TRY ve kullanılan gemiler için sahip veya donatanlarına 2.500 TRY kadar idari para cezası, Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun. Aykırılığın gırgır ağları ile avlanan balıkçı gemileri kullanılarak yapılması halinde, bu gemiler için sahip veya donatanlarına ceza üç katı olarak uygulanır. |
| 25 | 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu – Yasak su ürünlerinin satışı, nakli ve imalatta kullanılması yasağı | 5.000 – 100.000 TRY kadar idari para cezası, Fiilin iki yıl içinde tekrarı halinde bu fiili işleyenlere bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin günden on bin güne kadar adli para cezası verilir ve istihsal olunan su ürünlerine, istihsal ve nakil vasıtalarına el konularak müsaderesine hükmolunur. Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun |
| 28 | 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu - İstenilen bilgi ve belgeleri ilgililer tayin edilen müddet içinde ve istenilen şekilde vermek | 750 TRY kadar idari para cezası, Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun |
| 29 | 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu - Yasak vasıta ve hükümlerin istisnaen kullanılması | 850 TRY kadar idari para cezası, Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun |
| Ek Madde 4 | 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu – Su ürünleri avcılık ve yetiştiricilik verilerinin elde edilmesi ve izlenmesi amacıyla gemilerde ve yetiştiricilik tesislerinde bulundurulması istenen sistem ve cihazlar | Tesis sahiplerine 5.000 – 25.000 TRY kadar idari para cezası, gemi sahibi ve donatanlarına 1.000 – 5.000 TRY kadar idari para cezası, Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun |
| Ek Madde- 5 | 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu – Balıkçı gemilerinin büyüklük ve yaptıkları faaliyete göre, avladıkları su ürünlerini Tarım ve Orman Bakanlığınca belirlenen karaya çıkış noktalarından boşaltması, avcılık veya yetiştiricilik yoluyla elde edilen su ürünlerinin nakillerinde Tarım ve Orman Bakanlığınca belirlenen belgelerin bulunması, bu belgelerin istenildiği şekilde gönderilmesi zorunluluğu | Balıkçı gemisi sahibi ve donatanlarına 1.000 – 5.000 TRY kadar idari para cezası, Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun |
| Ek Madde- 6 | 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu – Tarım ve Orman Bakanlığından izin alınmadan deniz ve iç sularda balıklandırma yapılması | Gerçek kişiler için 10.000 TRY, tüzel kişiler için 20.000 TRY kadar idari para cezası, Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun |
| Ek Madde- 5 | 2692 sayılı Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanunu – Deniz yetki alanları ile ulusal ve uluslararası hukuk kuralları uyarınca egemenlik ve denetimi altında bulunan deniz alanlarında meydana gelebilecek tehlike ve suçu engellemek | 5271 sayılı Ceza Kanunu ve uluslararası hukuka göre müdahale |
| 37 | Sahil Güvenlik Komutanlığı Teşkilat, Görev ve Yetkileri Yönetmeliği– Yönetmeliğin hükümlerine aykırılık. Özellikle, 16. Madde – Ticari ve amatör balıkçılık faaliyetlerini denetlemek, 17. Madde – deniz çevresini kirletme yasağına aykırı eylemleri izlemek, önlemek ve bu konuda gerekli denetimleri yapmak, ve 22. madde – denizlerde kültür ve tabiat varlıklarını koruma | Arama, el koyma ve 5271 sayılı Ceza Kanununa göre idari para cezası, ve 2872 sayılı Çevre Kanununda öngörülen yasaklara ve sınırlamalara aykırı olarak ülkenin egemenlik alanlarındaki denizlerde ve yargılama yetkisine tâbi olan deniz yetki alanlarında ve bunlarla bağlantılı sularda, tabiî veya sunî göller ve baraj gölleri ile akarsularda kirlilik yaratanlara “kirleten öder prensibi” neticesinde idari para cezası. (1000 grostona kadar olanlar için groston başına 494,92 TRY, 1000 ila 5000 groston arasında olanlara, bu miktar ve ilave her groston başına 124,24 TRY, ve 5000 grostondan fazla olanlara ise, yukarıdaki miktarlar ve ilave her groston başına 12,37 TRY. Tehlikeli madde ve atıkların deşarjı durumunda uygulanacak idarî para cezaları, petrol ve türevleri kategorisi esas alınarak on katı verilir. |
İlgili GFCM kararları:
- GFCM Uygulama alanında YKK balıkçılıkla mücadele etmek için bölgesel eylem planı hakkında GFCM/41/2017/7 sayılı Karar
- Karadeniz’de kalkan balıkçılığında YKK balıkçılığı önleme, caydırma ve ortadan kaldırmaya yönelik tedbirler oluşturulması hakkında GFCM/39/2015/3 sayılı Karar
- Akdeniz’de YKK balıkçılıkla mücadele etmek için Yol Haritası hakkında Kararlar GFCM/38/2014/1
- Uygunsuzlukların tespiti hakkında GFCM/38/2014/2 sayılı Karar
- Karadeniz’de YKK balıkçılıkla mücadele etmek için Yol Haritası hakkında Kararlar GFCM/37/2013/2
- GFCM/30/2006/4 sayılı kararı yürürlükten kaldıran, GFCM Uygulama alanında YKK balıkçılık faaliyetleri yürütmüş olan deniz araçlarının listesinin oluşturulması hakkında GFCM/33/2009/8 sayılı Karar
Diğer ilgili bilgiler
20 Ağustos 2013 tarihinde kabul edilmiş olan Balıkçı Teknelerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği, işverenlerin balıkçı gemilerinde çalışma ve yaşam koşullarını iyileştirmenin yanı sıra yeni ve mevcut balıkçı tekneleri için asgari güvenlik ve sağlık gereksinimlerini karşılama yükümlülüklerine ilişkin kuralları belirler. Bu Yönetmelik, balıkçı gemilerinde çalışmak için asgari güvenlik ve sağlık gerekliliklerine ilişkin 23 Kasım 1993 tarihli 93/103 / EC sayılı Avrupa Konseyi Direktifi uyarınca hazırlanmıştır.
SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ
Türkiye, önemli ölçüde balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği potansiyeline sahip zengin iç sular ve nehir sistemleri ile donatılmıştır. Coğrafi ve iklimsel farklılıklar nedeniyle, deniz ve iç sular, Türkiye'de farklı türlerde hem balıkçılık hem de su ürünleri yetiştiriciliği için geniş bir üretim yelpazesi sunmaktadır. Günümüzde hem tatlı su hem de deniz balıkçılığı, üretimde giderek daha önemli bir rol oynamaktadır. Başlıca üç tür ise, gökkuşağı alabalığı, levrek ve çipuradır.
İdari yetkilendirme ve lisanslama
Su Ürünleri Kanunu 13. Maddesine göre, su ürünleri yetiştiriciliği tesisleri Tarım ve Orman Bakanlığının izni ile kurulabilmektedir. Ayrıca, Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun 6. Ek Maddesinde deniz ve iç sularda Tarım ve Orman Bakanlığının izni olmadan su ürünleri yetiştiriciliği faaliyetlerinin yasak olduğunu belirtmektedir.
22223 sayılı Su Ürünleri Yönetmeliği iç sularda su ürünleri yetiştiriciliği tesislerinin kurulması ile ilgili usul ve esasları ortaya koymaktadır. 22223 sayılı Su Ürünleri Yönetmeliği su ürünleri yetiştiriciliğinde sürdürülebilirliği sağlamayı ve verimliliği artırmayı, aynı zamanda da çevreyi korumayı ve gıda güvenliğini sağlamayı amaçlamaktadır. Ayrıca 22223 sayılı Su Ürünleri Yönetmeliği, 9. Maddede su ürünleri yetiştiriciliği için ruhsat almak konusunda usul ve esaslar ve 23. Maddede ise su ürünleri yetiştiriciliği tesislerinin İl Müdürlükleri tarafından denetlenmesi ve raporlarının Bakanlığa sunulması düzenlemektedir.
Diğer aktiviteler üzerindeki etkiler
Su ürünleri yetiştiriciliği tesislerinin, Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nde belirtilen gereklilikleri yerine getirmeleri gerekmektedir. Girişimciler, 22223 sayılı Su Ürünleri Yönetmeliği’nin 22. Maddesine uygun olarak çevre, su kalitesi ve insan sağlığının korunması için gerekli tedbirleri almak mecburiyetindedirler.
Su ürünleri yetiştiriciliği için tahsis edilen bölgeler
1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu’nun Hazinenin veya Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan deniz ve iç sularda veya bu yerlerden su alınarak karada yapılacak su ürünleri üretim tesisleri hakkındaki 4. Maddesi, Su Ürünleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun tarafından değiştirilmiştir.
Denizlerde su ürünleri yetiştiriciliği faaliyetlerine ait bölgeler, çevre planlamasına uygun olarak su ürünleri yetiştirme tesisleri arasındaki mesafe, proje kapasitesi, su derinliği, mevcut hız ve su ürünleri yetiştirme teknikleri dikkate alınarak, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından tahsis edilecektir. Açık deniz su ürünleri yetiştiriciliğine tahsis edilmiş bölgeler için su derinliği 40 metrenin üzerinde olacaktır. Su ürünleri yetiştiriciliği için tahsis edilmiş balık kuluçkahaneleri, ağ kafes kültürü, ve kabuklular, yumuşakçalar ve yavru balıklarının yetiştirilmesi için usul ve esaslar, Bakanlık Genelgesi aracılığıyla belirlenir.
İlgili GFCM kararları:
- Akdeniz ve Karadeniz’de su ürünleri yetiştiriciliğinin sürdürülebilir kalkınması için strateji geliştirilmesi hakkında GFCM/41/2017/1 sayılı Karar
- GFCM/35/2011/6 sayılı Kararı yürürlükten kaldıran, su ürünleri yetiştiriciliği hakkında bilgilerin raporlanması hakkında GFCM/41/2017/1 sayılı Karar
- Su ürünleri yetiştiriciliği ruhsatlandırılması ve kiraya verilmesi usulleri hakkında GFCM/41/2017/2 sayılı Karar
- Su ürünleri yetiştiriciliği için tahsis edilen bölgeler hakkında GFCM/36/2012/1 sayılı Karar
GFCM-lex’e bilgi yükleme:
- GFCM-Lex’e yeni ulusal mevzuat yüklemek için lütfen bilgiyi GFCM-Lex Ulusal Mevzuat Güncellemesi üzerinden online form aracılığıyla gönderin.
- Ülke profiline yeni bir bilgi yüklemek için lütfen bilgiyi GFCM-Lex Ülke Profili Güncellemesi üzerinden online form aracılığıyla gönderin.
